Yenilebilir Aşı Geliştirme Projesi: Domatesler Kullanılacak

Domates ile Yenilebilir Aşı Üretimi Hedefleniyor

Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nde yürütülen yenilebilir aşı çalışmaları, domateslerin kullanılmasını öngörüyor. Bu yeni yaklaşım sayesinde, potansiyel salgın hastalıklara karşı bireylerin ağız yoluyla bağışıklık kazanması amaçlanıyor.

Çalışmaların Detayları

Projede, aşıların domates tüketimi ile alınması hedefleniyor. Prof. Dr. Bayram Çevik, bu bağlamda, bitkilerin aşı olarak kullanılmasını sağlamak için Kovid-19 aşısında kullanılan proteinlerin gen aktarım teknikleriyle domateslere entegre edildiğini belirtti.

Bağışıklık Testleri

Çevik, elde edilen transgenik bitkilerin Kovid-19 proteinini meyvelerde ürettiğini ve bağışıklık yanıtının fareler üzerinde test edilerek, insanların kullanımı için uygun hale getirilmesinin planlandığını ifade etti.

Gelecekteki Hedefler

Kovid-19 sürecinin sona ermesinin salgınların sona erdiği anlamına gelmeyeceğine dikkat çeken Çevik, "Gelecek salgınlara karşı hazırlıklı olmalıyız" dedi. Geliştirilen platformun düşük maliyetli ve saklama gereksinimlerinin olmaması, yeni bir aşı alternatifi sunduğunu ifade ederken, özellikle yurt dışından temin edilen aşıların yerini almayı hedefliyor.

Proje Sürecinin Aşamaları

Domateslerde üretilecek protein miktarının ve tüketim dozunun gelecekteki araştırmalarla netleştirileceğine dikkat çeken Çevik, "İlk bitkilerimizi 2022 yılında SARS CoV-2'nin Wu varyantıyla ürettik" dedi. Ayrıca, projeye TÜBİTAK tarafından 2023 yılında destek verilmeye başlandığı açıklandı.

Danışman Kadrosu ve Projenin İleri Dönem Hedefleri

Projenin başarılı bir şekilde tamamlanması için ISUBU Ziraat Fakültesi’nden Prof. Mehtap Şahin Çevik ve Fatma Sarıkaya, Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden Prof. Duygu Kumbul ile Prof. Mümtaz Cem Şirin danışmanlık yapıyor. Projenin, 2026 sonu ile 2027’nin ilk üç ayında tamamlanması hedefleniyor.

Çevik, aşıların ağız yoluyla alınarak mukozal bağışıklığın uyarılmasını amaçlayan çalışmaların önemine değinerek, Türkiye’de domateste yenilebilir aşı konusunda ilk kez kendi ekiplerinin çalışma yürüttüğünü sözlerine ekledi.

Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi'nde yürütülen yenilebilir aşı çalışmasıyla olası salgınlara karşı hastaların ağız yoluyla bağışıklık kazanmasını sağlayacak domatesler üretiliyor. Üniversitenin Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü'nde bilim insanları tarafından sürdürülen çalışmada, bağışıklığı güçlendiren ve enjeksiyonla yapılan aşıların domatesleri yiyen kişiler tarafından ağız yoluyla alınması hedefleniyor.