Uzmanlar, Mogadişu Seçimlerini Değerlendiriyor
Somali’nin başkenti Mogadişu’da gerçekleştirilen doğrudan yerel seçimler, uzmanlara göre ülkenin demokratikleşme sürecinde tarihi bir adım olarak değerlendirilmektedir. Bu seçimler, klan temelli dolaylı seçim sisteminin hakim olduğu Somali siyasetinde, vatandaşların doğrudan oy kullanmasının önemini vurgulamaktadır.
Seçimlerin Yerel ve Yapısal Etkileri
SETAV Dış Politika Araştırmacısı Dr. Tunç Demirtaş, Mogadişu’daki seçimlerin yalnızca yerel yönetimlerle sınırlı kalmadığını, daha geniş yapısal etkiler de barındırdığını belirtti. Klan temelli dolaylı seçim düzeninin yerini doğrudan oy verme modelinin alması, ‘Somali’de doğrudan seçim yapılamaz’ önermesini sorguluyor.
Demokratik Katılım ve Gençlik İlgi
Demirtaş, Benadir Bölgesi’ndeki seçimlerin güvenlik, seçmen kaydı ve devletin sahada nasıl işleyeceği ile ilgili somut örnekler sunduğunu belirtti. Genç Somalililerin sandığa gösterdiği ilgi, demokratik katılım algısını güçlendirmekte önemli bir rol oynuyor.
2026'da Genel Seçimler
Ayrıca, 2026 yılında ülke genelinde doğrudan seçimlere geçişin ancak geniş toplumsal ve siyasi mutabakatla sürdürülebilir olabileceği ifade edilmektedir.
Tarihi Dönüm Noktası
Somalili siyaset analisti Abdinor Dahir, 25 Aralık 2025 tarihinde yapılan doğrudan yerel seçimlerin siyasi, toplumsal ve sembolik boyutları olan tarihi bir dönüm noktasını işaret ettiğini belirtti. Yaklaşık 1 milyon seçmen için kaydın yapılması, kampanya sürecinin yürütülmesi ve uzun süre çatışmalarla anılan bir şehirde sandıkların kurulması, güvenlik koşullarındaki iyileşmeyi ve devlet kapasitesinin artışını göstermektedir.
Halkın Sevgi ve Güveni
Dahir, doğrudan oy kullanma imkanı sunulmasının vatandaşlara gerçek bir temsil hakkı tanıdığını ve seçimlerin halkın siyasal katılımını artırarak devlete olan güveni pekiştirdiğini vurguladı. Yüksek katılım oranları, siyasi sürecin somut değişim üretebileceğine dair artan bir inancı yansıtmaktadır.
Meşruiyet ve Hesap Verebilirlik
Dahir, yerel yöneticilerin meşruiyetini doğrudan halktan almasının, ilçe ve şehir meclislerine hizmet üretme ve hesap verme sorumluluğunu güçlendirdiğini ifade etti.
Son olarak, Somali’nin en son 1969 yılında doğrudan genel seçim düzenlediği ve 1991’deki iç savaşın ardından ‘4,5 sistemi’ olarak bilinen dolaylı temsil modeliyle yönetildiği hatırlatılmaktadır. Federal hükümet, demokratik temsilin güçlendirilmesi amacıyla ‘1 kişi 1 oy’ modelini kalıcı seçim sistemi haline getirmeyi hedeflemektedir.
Somali’de uzun yıllar sonra başkent Mogadişu’da yapılan doğrudan yerel seçimler, ülkenin demokratikleşme sürecinde tarihi bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
Uzmanlara göre, klan temelli dolaylı seçim sisteminin hakim olduğu Somali siyasetinde, vatandaşların sandığa doğrudan gitmesi hem devlet kapasitesinin geldiği noktayı hem de demokratik temsil açısından yeni bir eşiği ortaya koyuyor. SETA Dış Politika Araştırmacısı Dr. Tunç Demirtaş Somali seçimleriyle ilgili AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
