Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Nasıl Kuruldu?

Türkiye tarafından ‘yavru vatan’ olarak adlandırılan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, gönül bağı ile bağlı olduğumuz ülkelerden biri. Geçmişte ve şimdilerde, sürekli olarak tartışma konusu olan Kıbrıs Sorunu, Yunanistan tarafından uluslararası camiaya farklı anlatılıyor. Bu şekilde sürekli olarak yanlış bilgiler dolaşıma sokuluyor. Kıbrıs hakkında kısa bilgiler yazımızın içerisinde bulunuyor. 

KKTC NASIL KURULDU?

‘Ayşe Tatile Çıksın’ parolasıyla başlayan Kıbrıs Barış Harekâtı sonlanmış, adadaki Türklerin güvenliği garanti altına alınmıştı.

15 Kasım 1983 yılında KKTC, Kıbrıs Türk halkının kendi kaderini tayin etme yani politikadaki adıyla self-determinasyon hakkıyla kuruldu. Ancak bu yolda gidilirken adanın Rum tarafıyla sürekli diyalog halinde olunmuş, Rumlara ve uluslararası camiaya sürekli barış ve Kıbrıs Sorunu çözümü çağrısında bulunulmuştur.

KISA KIBRIS TARİHİ

1571 yılında Venedikliler’den alınan ve 307 yıl Osmanlı hâkimiyeti altında kalarak Akdeniz’de önemli bir liman görevi gören Kıbrıs’ın yönetimi 1878 yılında İngiltere’ye devredildi. Ancak hükümranlık hakkı Osmanlı’da kalmıştı.

Birinci Dünya Savaşı ile birlikte Osmanlı İmparatorluğu ile İngiltere’nin ayrı saflarda yer alması, İngiltere’nin 1914’te adayı tek taraflı olarak ilhak etmesine yol açtı. İngiltere’nin Kıbrıs hâkimiyeti Lozan Antlaşması ile Türkiye Cumhuriyeti tarafından tanındı.

1700’lü yıllarının başlarına kadar, adadaki Türk nüfusu, Rum nüfusundan fazla olmuştur. İki taraf arasında ortak bir bağlantı yolu bulunamamış, Türk ve Rum halkı hep farklı işlerle meşgul olmuştur. Birbirleriyle evlenmemişler, ortak ticari faaliyetlere girişmemişlerdir. 

ENOSİS KAMPANYASI NEDİR?

Enosis kampanyası, Kıbrıs’ın Yunanistan ile birleştirilerek, tamamen bir ‘Elen’ adası haline getirilmesi hayali ve düşüncesi şeklinde özetlenebilir. 

Birinci Dünya Savaşı’nın ardından katlanarak artan bu düşünce 1954 yılında Yunanistan’ın, Kıbrıs Sorunu’nu BM’ye taşıması ile sonuçlandı. Ancak adadaki Türk yoğunluğu nedeniyle Yunanistan, bu davranışından BM nezdinde olumlu bir yanıt alamadı. 

Uluslararası diyalog yöntemiyle Kıbrıs Sorunu’nu çözemeyeceğini anlayan Yunanistan, istediklerini terör eylemleriyle alma yolunu tercih etti. Yunanistan'dan gelen Albay Grivas, 1955 yılında EOKA terör örgütünü kurdu ve Enosis Kampanyası şiddetli bir şekilde devam etti. 

Şiddetli terör eylemleri neticesinde hayatlarını kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalan Türkler 1955-1958 döneminde Rumlarla birlikte yaşadığı 33 köyü terk etmek zorunda kaldılar.

KIBRIS BARIŞ HAREKÂTI NEDİR?

Kıbrıs Türk halkının Kıbrıs’taki varlığını güvenceye alan ve Kıbrıs'ın Yunanistan'a ilhakını önleyen gelişme Başbakan Ecevit'in ‘Ayşe tatile çıksın’ mesajı ile 20 Temmuz 1974'te geldi. Kıbrıs Barış Harekatı’nın parolası olan bu söz, uzun bir süre uluslararası ve yerli gazetelerin manşetlerinde yer aldı. Barış Harekatı sadece Türklere değil, Rumlara da barış getirmeyi öngörüyordu. Bu harekatla birlikte Yunanistan’ın adadaki eylemlerine son verilecekti. Neticede harekat başarılı oldu. Yunanistan’ın Kıbrıs ilhakı önlendi ve Yunanistan’daki cunta idaresinin sonu getirildi.

Harekatın ardından 13 Şubat 1975 yılında Kıbrıs Türk Federe Devleti kuruldu.

Bir yıl sonra Viyana'da BM gözetiminde Kıbrıs Türk ve Rum tarafları arasında nüfus mübadele anlaşması yapıldı. Bu anlaşmaya göre Rumların güneye, Türklerin de kuzeye geçmesi sonucu Kıbrıs, iki ayrı kesime bölündü. 

Kıbrıs Türk halkı, 15 Kasım 1983'te aldıkları kararla mücadelesini devlet çatısı altında bir araya getirdi. Kıbrıs Türk Federe Meclisi, düzenlediği olağanüstü oturumda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) kuruluşunu ve bağımsızlık bildirisini oy birliğiyle kabul etti.

Böylece KKTC kuruldu ve ülkenin ilk Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş oldu.