Sıradaki Videolar
10 Haziran 2021 Perşembe 11:47 - (Son güncelleme: 25 Temmuz 2025 Cuma 15:00)

Cengiz Aytmatov Kimdir?

Cengiz Aymatov kimdir? Hayatı edebi kişiliği nasıldı? Cengiz Aytmatov nerede, nasıl ve kaç yaşında öldü? Eserleri neler?

Kalemiyle tüm dünyaya sesini duyuran bozkırın bilge kalemi Cengiz Aytmatov, eserleriyle tüm dünyaya adını duyurmuştur. Cengiz Aytmatov, Kırgız devlet adamı, yazar, gazeteci, veteriner, ressam ve psikologdur. Türk kültürünün ve Türk edebiyatının güzelliklerini bütün dünyaya tanıtmış olan Aytmatov, sözlü kültür geleneğindeki efsane, destan, masal, hikaye ve türküleri eserlerinde kullanmıştır. Eserlerinde Türk adet ve göreneklerini çok iyi bir şekilde yansıtan Aytmatov, sadece insan doğasını değil hayvan doğasını da okurlarını en iyi şekilde yansıtmıştır. Kendine has üslubu ile eserlerinde Sovyet ve Marksist estetiği olsa da milli değerler her zaman için ön planda olmuştur.

CENGİZ AYTMATOV KİMDİR?

12 Aralık 1928 tarihinde Tatar asıllı tiyatro sanatçısı ve devlet adamı Törekul Aytmatov ile öğretmen Nagima Aytmatov’un oğlu olarak Kırgızistan’ın Talas bölgesinde dünyaya gelmiştir. Küçük yaşlardan itibaren Rusçayı öğrenen Aytmatov eğitimini Moskova’daki bir Sovyet okulunda başladı. Cengiz Aytmatov henüz 9 yaşında iken babası Ruslar tarafından kurşuna dizilmiş ancak babasının öldüğünü 20 yıl sonra öğrenecektir. Babasını olmamasından dolayı bilge bir kadın olan babaannesi ile birlikte büyüyen Aytmatov, geçim sıkıntısı nedeniyle hem çalışıp hem okumak zorunda kalır. Babaannesi tarafından anlatılan Manas Destan’ı hikayeleri ile büyüyen Aytmatov, 14 yaşında iken Rusça öğretmenliği yapmaya başlar.

İkinci Dünya Savaşının ardından ailesiyle birlikte Cambul’a taşınan ve buradaki Veteriner Teknik Okulunu birincilikle bitiren Aytmatov Frunze Tarım Enstitüsünden de onur derecesiyle mezun olmuştur. Cengiz Aytmatov ilk kitabını Moskova’da 1952 yılında ‘Gazeteci Cyuda’ adlı öyküyü yazmıştır. Bir dönem muhabir ve hayvancılık uzmanı olarak çalıştıktan sonra Moskova Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde eğitim aldıktan sonra 1957 tarihinde Sovyet Yazarlar Birliğine kabul edildi.

AYTMATOV TÜRKİYE’DE NE ZAMAN TANINMAYA BAŞLANDI?

Cengiz Aytmatov, 1958 yılında yazdığı ‘Cemile’ kitabının Fransız şair Louis Aragon tarafından Fransızcaya çevrilmesiyle birlikte dünya edebiyatında tanınmaya başladı. 1963’de Lenin ödülüne layık görülen Aytmatov, bir dönem Sovyetler Birliği meclisinde milletvekilliği yaptı. Cengiz Aytmatov, 1970 yılında kaleme aldığı Selvi Boylum Al Yazmalım adlı romanıyla Türkiye’de tanındı. Selvi Boylum Al Yazmalım romanı 1977 yılında yayınlanarak Türk sineması klasikleri arasında yerini aldı.

Kırgız, Türk ve Rus edebiyatının önde gelen ismi Cengiz Aytmatov, Türkiye’ye 1975’de Turan Ülkesi Edebiyatına Hizmet Ödülünü almak, 1992’de İstanbul Sinema Günlerine katılmak ve 2007’de Türk Dünyası Ödülü ile fahri doktora unvanını almak üzere toplamda 3 defa gelmiştir.

CENGİZ AYTMATOV HANGİ ÖDÜLLERİ ALDI?

Türklerin ortak değeri olan Cengiz Aytmatov, eserlerinde savaş dönemleri, kahramanlık hikayeleri, gelenek görenekler, bozkır yaşamı, hayvan sevgisi, masal ve efsanelere yer vermiştir. Cengiz Aytmatov 1985’de Hindistan’da Javaharlal Nehru Ödülü, 1988’de Japonya Doğu Efsanesi Enstitüsü Akademi Ödülü, 1994’de Avusturya Avrupa Edebiyatı Devlet Ödülü, 1988’de Friderich Rueckert Ödülü ve 2004’de Alexender Men ve Leo Kopelev Ödülü aldığı bazı ödüllerden sadece birkaç tanesidir.

Eserlerinde insani değerleri işlemesinin yanı sıra insanın doğa ve hayvanlarla olan ilişkisini de yansıtmıştır. Aytmatov, Dişi Kurdun Rüyaları eserinde insan ve hayvan ilişkisini, hayvanların iç dünyasını ve doğaya olan bakış açılarını en iyi şekilde yansıtmıştır. Kitaptaki kurt karakteri Türk halkı tarafından kabul görmüş kurt kültünü anlatması açısından da oldukça başarılı olmuştur.

MANKURT NEDİR?

Türk Altay ve Kırgız efsanelerinde bilinçsiz köle olarak bahsedilen mankurt kavramı, öz benliğini yitirerek kendisini kimliksizleştiren düşmanlarının kölesi veya kuklası olmuş insanlar için kullanılır. Kırgız destanında yararlanarak güncelleştirilen mankurt kavramı, Türk edebiyatında ilk defa Cengiz Aytmatov’un eserinde literatüre girmiştir.

Aytmatov, 1980 yılında kaleme aldığı ‘Gün Olur Asra Bedel’ romanında adı geçen mankurt kavramını geçmişi ve yaşadığı dönemi sentezleyerek en iyi şekilde anlatmıştır. Mankurt kavramı, geçmişini unutan, tarihine küsen, ailesine ve milletine öz değerlerine yabancılaşan ve gayesi olmayan insanların mensup olduğu milletleri anlatmak için kullanmıştır. Kitapta Cengiz Han’ın uyguladığı bir işkence yöntemi olarak anlatılan mankurt kavramı, Aytmatov’un kendisi kadar dünya tarafından da benimsenmiş bir kavramdır.

Mankurt haline getirilmek istenen kişinin başı kazınır, başına ıslak deve derisi sarılır ve elleri kolları bağlanarak kızgın güneşin altına bırakılır. Deve derisi kurudukça gerilir ve gerilen başı mengene gibi sıkar. Yeniden uzayan saçlar çıkacak yer bulamazlar ve kafanın içine doğru uzarlar. Bu aşamalar sırasında insana inanılmaz acılar vererek aklını yitirmesine sebep olur. Mankurt kişi artık bilinçsiz olduğundan dolayı istenen her şeyi sorgusuzca yapan bir köleye dönüşür. 

CENGİZ AYTMATOV'UN ESERLERİ

Cemile

Gün Olur Asra Bedel

Dişi Kurdun Rüyaları

Elveda Gülsarı

Toprak Ana

Beyaz Gemi

Kızıl Elma

Dağlar ve Steplerden Masallar

İlk Öğretmenim

Zorlu Geçit

Dağlar Devrildiğinde: Ebedi Nişanlı

Fuji-Yama

Deniz Kıyısında Koşan Ala Köpek

BUNLAR DA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
TÜBİTAK Başkanı Koronavirüs Aşısı ve İlacı İçin Tarih Verdi!

TÜBİTAK Başkanı Koronavirüs Aşısı ve İlacı İçin Ta...

Tübitak başkanı hasan mandal dünya genelinde etkisini artıra...

Kurye Terörü! Sipariş Götürdüğü Binaya İdrarını Yaptı

Kurye Terörü! Sipariş Götürdüğü Binaya İdrarını Ya...

İstanbul beşiktaş'ta bir eve yemek siparişi götüren kur...

Kavun Çekirdeğinin Faydaları Neler?

Kavun Çekirdeğinin Faydaları Neler?

Yaz aylarının en sevilen meyvelerinden kavunu yedikten sonra çekirdekl...

Define Ararken Bulduğu Sandıktan Çıkanlar Ağızları Açık Bıraktı!

Define Ararken Bulduğu Sandıktan Çıkanlar Ağızları...

Rus kökenli bir adam defile bulmak için kazılara başladı. Toprağın met...

Cinsel İçerikli Görüntüleri İnternete Sızan Kadın İntihar Etti

Cinsel İçerikli Görüntüleri İnternete Sızan Kadın...

Cinsel içerikli görüntüleri internete sızan Tiziana Cantone canına kıy...

Öcalan'a 'Sayın' Diyen Profesör Ülkeyi Ayaklandırdı!

Öcalan'a 'Sayın' Diyen Profesör Ülkeyi Ayaklandırd...

Prof. dr. gülümser heper, katıldığı televizyon programında b...

Netanyahu Canlı Yayında Koronavirüs Aşısı Oldu

Netanyahu Canlı Yayında Koronavirüs Aşısı Oldu

İsrail başbakanı binayamin netanyahu canlı yayında ilk koronavirü...

15 Yaşındaki Abi Kardeşini Son Anda Kurtardı

15 Yaşındaki Abi Kardeşini Son Anda Kurtardı

Brezilya’da 15 yaşındaki çocuk, 3 yaşındaki kü&ccedi...

Sevgilisinden Şiddet Gördü! Sığındığı Eski Eşi Tarafından Alıkonuldu

Sevgilisinden Şiddet Gördü! Sığındığı Eski Eşi Tar...

Sevgilisinden şiddet görünce sığındığı eski eşi tarafından o...

Paşinyan Linçten Zor Kurtuldu

Paşinyan Linçten Zor Kurtuldu

Azerbaycan'ın dağlık karabağ'daki 44 günde kazanılan zaferin ardı...

Trafik Cezası Yedi! Çıplak Halde Yüksek Gerilim Hattına Çıktı

Trafik Cezası Yedi! Çıplak Halde Yüksek Gerilim Ha...

Denizli’de alkollü araç kullandığı için trafi...

Farelerin Yediği İncirleri Millete Yedireceklerdi!

Farelerin Yediği İncirleri Millete Yedireceklerdi!

Tiktok'ta bir kuru incir deposunda çekilen görünt&uum...

Hastaneden Kaçış Anı Kameraya Yansıdı

Hastaneden Kaçış Anı Kameraya Yansıdı

Gaziantep'te özel sani konukoğlu hastanesi’nin yoğun bakım...

Doktor Çiftin Kovid-19 Tartışması Karakolda Bitti

Doktor Çiftin Kovid-19 Tartışması Karakolda Bitti

Samsun’da doktorluk yapan mustafa o.i., kovid-19 testi pozitif &...

Cumhurbaşkanı Erdoğan Fırını Kontrol Etti

Cumhurbaşkanı Erdoğan Fırını Kontrol Etti

Cumhurbaşkanı recep tayyip erdoğan, çengelköy'de bir fırın...

Toplu Balık Ölümleri Marmara'ya da Sıçradı

Toplu Balık Ölümleri Marmara'ya da Sıçradı

Türkiye deniz araştırmaları vakfı başkanı prof.dr.

Türk Polis Teşkilatından Bakan Soylu'ya Destek!

Türk Polis Teşkilatından Bakan Soylu'ya Destek!

Emniyet güçleri, ele geçirdikleri uyuşturucu madde...

Patlamada Meydana Gelen Hastaneden Görüntüler

Patlamada Meydana Gelen Hastaneden Görüntüler

Gaziantep sanko üniversitesi hastanesi koronvirüs yoğun bakı...

İstanbul'da Evin Balkonu Çöktü

İstanbul'da Evin Balkonu Çöktü

İstanbul'un küçükçekmece ilçesinde bird...

Yaşlı Adam Evinde Ölü ve Gözleri Oyulmuş Halde Bulundu

Yaşlı Adam Evinde Ölü ve Gözleri Oyulmuş Halde Bul...

İzmir konak'ta tek başına yaşayan yaşlı bir adamın ölüsü...

CHP'li Belediyeye Rüşvet Operasyonu

CHP'li Belediyeye Rüşvet Operasyonu

Adana'da şafak vakti düzenlenen rüşvet operasyonu neticesind...

Gaziantep'te Patlama! 8 Ölü 11 Yaralı

Gaziantep'te Patlama! 8 Ölü 11 Yaralı

Gaziantep'te hastanede oksijen tüpü patlaması sonucunda...

Filistinliler Taş Atarak İsrail Drone'unu Düşürdü

Filistinliler Taş Atarak İsrail Drone'unu Düşürdü

ülkelerini siyonizm tehdidine karşı savunmaya çalışan fili...

Sağlık Çalışanına Şiddet! İğne Acıtmış

Sağlık Çalışanına Şiddet! İğne Acıtmış

Ankara'nın altındağ ilçesinde yapılan iğnenin canını acıttığını...

Define Ararken Kuyuya Düştü! Ölümden Kurtuldu!

Define Ararken Kuyuya Düştü! Ölümden Kurtuldu!

çatalca inceğiz mağaralarının üst kısmında bulunan tepede...

Koronavirüs Aşısını Oldu! Canlı Yayında Bayıldı

Koronavirüs Aşısını Oldu! Canlı Yayında Bayıldı

Abd'de biontech ile pfizer'in geliştirdiği koronavirüs aşısını ol...

Yasağa Saatler Kala İstanbul'da Trafik Yoğunluğu Arttı

Yasağa Saatler Kala İstanbul'da Trafik Yoğunluğu A...

Akşam saat 21.00’da başlayacak olan 56 saat sürecek sokağa...

Hayatını Değiştirecek Çeki Belediye'ye Teslim Etti

Hayatını Değiştirecek Çeki Belediye'ye Teslim Etti

Temizlik işçisi ahmet şahin yolda bulduğu 270 bin dolarlık çeki beşikt...

Metrelerce Yılbaşı Kuyruğu Kamerada

Metrelerce Yılbaşı Kuyruğu Kamerada

Eminönü'nde yılbaşı çekilişine bir kaç gü...

Suriye'de Benzin İstasyonunda Yangın!

Suriye'de Benzin İstasyonunda Yangın!

İdlib’in kuzeybatı bölgesindeki kafr takharim'de bir benzin...