Bir süredir Kayseri Müzesi kontrolünde devam eden İncesu kazıları çalışmalarında, Geç Roma, Erken Bizans'a ait sivil konut örnekleri, geometrik ve bitkisel figürler ile Grekçe, Latince yazıtları bulundu. Bulunan parçalar üzerinde yapılan çalışmada M.S. 4. yüzyıl sonrası Geç Roma, Erken Bizans'a ait sivil konut örnekleri olduğu tespit edilirken yapıda yaklaşık 300 metrekare, sağlam mozaik taban döşemeler olduğu belirtildi.
İç Anadolu'daki en büyük mozaikli yapı
Yapılan arkeolojik kazılar hakkında değerlendirmelerde bulunan Başkan Memduh Büyükkılıç, kültürel çalışmalarının en güzel örneklerinin gün yüzüne çıkmaya başladığını belirterek,"10'dan fazla odası açılan, halen kazı çalışmaları devam eden yapı, tespiti yapılan İç Anadolu'daki en büyük mozaikli yapı olarak dikkat çekiyor’’ dedi.
İki önemli yapıt
İncesu kurtarma kazılarında bulunan mozaiklerin üzerinde yapılan incelemede şahısların isimlerinin ve bazı figürlerin olduğu yazıtlar görüldü. Üzerinde Latince bir yazıt bulunan mozaik, dikdörtgen planlı bir yapının tabanında yer alırken, üzerinde Grekçe bir yazıt bulunan diğer mozaik ise kısmen korunmuş olan bir duvarla çevrili bir başka binanın tabanına yerleştirilmiş olarak bulundu.
Mozaiklerin sırları çözüldü
Bulunan tarihi mozaiklerin üzerindeki yazıların sırları da yapılan çalışma ile çözüldü. Latince mozaikte, '30. yıldönümü vesilesi ile ve 40. yıla ulaşması için dualarımızla.Bu bina (fabrica), dostu (comes) Hyacinthos'un önderliğinde inşa edildi. "Sen, ey bina, şimdi en görkemli düzeye ulaştın" ifadeleri yer alıyor. Grekçe olan mozaikte ise "Sağlıklı olarak gir" veya "Sağlıklı isen gir" yazıyor.