Genel Kurul'da Kabul Edildi: Askeri Suçlardan Dolayı Soruşturma Cumhurbaşkanının İznine Tabi Tutulacak

Askeri Ceza Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinin birinci bölümünde yer alan 11 madde Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda kabul edildi.

SORUŞTURMA CUMHURBAŞKANININ İZNİNE BAĞLI TUTULACAK

Kabul edilmiş maddelere göre, Yüce Divan'da yargılanacak asker şahıslar işlemiş oldukları askeri suçlarda yürütülecek soruşturma ve kovuşturmalardaki izin usulü ile izne karar verecek merciler de belli oluyor.

Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri ile Genelkurmay Başkanı komutanlarının işlediği askeri suçların soruşturulması izne tabi olacak fakat, ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçüstü hallerinde soruşturma genel hükümlere göre yürütülecek.

Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri ile Genelkurmay Başkanı komutanları hakkında askeri suçlardan dolayı soruşturma yapılması Cumhurbaşkanının iznine bağlı olacak.

SORUŞTURMA SÜRECİ NASIL İŞLEYECEK

İzin vermeye yetkili olan merci, ihbar ya da şikayetin işleme konulması halinde bir ön inceleme başlatacak.

Yetkili merci, soruşturma izni konusundaki kararını suçun işlendiğinin tespit edilmesinden itibaren ön inceleme dahil en geç 30 gün içerisinde vermesi gerekecek. Bu süre ise zorunlu hallerde 15 günü geçmemek üzere bir defa uzatılabileceği belirtildi.

Yetkili merci, belirlenmiş olan süreler içinde soruşturma izni verilmesi ya da verilmemesi konusunda karar verecek ve kararını Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına, hakkında inceleme yapılana ve varsa şikayetçiye bildirilecek.

Bu kararlara karşı çıkanlar ise 10 gün içinde Danıştay Birinci Dairesine itiraz edilebilecek. İtirazlar, öncelikle incelenecek ve en geç 3 ay içinde karara bağlanacak. Verilen kararlar net olacak.

Soruşturma Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafınca gerçekleşecek. Hakim kararı gerektiren işlemlere ilişkin Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının talepleri ile kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin kararlara yapılan itirazlar hakkında, soruşturma konusu suçların en ağırına bakmakla görevli Yargıtay ceza dairesini numara itibarı ile izleyen ceza dairesi başkanı tarafınca karar verilmiş olacak.

Suçun son numaralı ceza dairesinin görevine girmesi halinde talebi ve itirazı inceleme yetkisi Birinci Ceza Dairesi Başkanına ait olacak.

Hakim kararı gerektiren işlemlerde Başkanın verdiği kararlara karşı yapılan itirazı numara itibarı ile izleyen ceza dairesi başkanı inceleyecek. Son numaralı daire başkanının kararı, Birinci Ceza Dairesi Başkanı tarafınca da incelenecek. İddianame düzenlenmesi halinde kovuşturma Yüce Divan sıfatıyla Anayasa Mahkemesinde yapılacak.

Ceza Muhakemesi Kanunu'nun hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına dair hükümleri; sırf askeri bir suçtan dolayı 6 ay veya daha fazla süreli hapis cezasına hükmedilmesi, fiilin, disiplini ağır şekilde ihlal etmesi veya birliğin güvenliğini tehlikeye düşürmesi veya birliğin muharebe hazırlığını veya etkinliğini zafiyete uğratması ya da büyük bir zarar meydana getirmesi ile fiilin savaş veya seferberlikte işlenmesi halleri hariç askeri suç ve cezalar hakkında da uygulanacak.

Askeri suçların soruşturması ve kovuşturmasına dair de Askeri Ceza Kanunu'nda hüküm bulunmayan hallerde Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uygulanacak.

MAHKEMELERİN GÖREV YETKİSİ

Teklif ile askeri suçlara dair davaların bakılacağı mahkemeler tespit ediliyor.

Askeri suçlara dair dava ve işler, suçun işlendiği yerin bağlı olduğu ilin adı ile anılan asliye ve ağır ceza mahkemelerinde veya askeri birlik ve personel yoğunluğunun gerektirmesi halinde Adalet Bakanlığının önerisi üzerine HSK tarafınca belirlenmiş olam ilçelerde kurulu bulunan asliye veya ağır ceza mahkemelerinde görülecek. İlçede görülmesine karar verildiği takdirde ilçenin yargı çevresi de aynı usulle ayarlanmış olacak. Bu suçlara dair dava ve işler, acele işlerden sayılacak ve bunlara dair davalar adli tatilde de görülecek.

Asker bireyleri tarafınca ülke sınırları dışında işlenen askeri suçlara ait dava ve işlere bakmaya Ankara mahkemeleri yetkili olacak. Yurt dışında bulunan askeri mahallerde yapılacak önleme aramasına karar vermeye de bu yer sulh ceza hakimliği yetkili olacak.

‘’Vazife ve memuriyetlerine gitmeyenlerin cezaları’’, ‘’firar ve cezası’’, ‘’yabancı memlekete firar edenlerin cezaları’’, ‘’mehil içinde yakalananların cezası" ile "sözleşerek firar ve cezası ‘’ başlığı ile düzenlenmiş olan suçlara dair dava ve işlerde yetkili mahkeme, şüpheli veya sanığın mensubu olduğu askeri birlik ya da askeri kurumun bulunduğu yerde il ve ilçe mahkemeleri olacak.

Askeri suçlara dair yürütülecek olan soruşturmalar, suçun işlendiği yerin bağlı olduğu ilin adı ile anılmış olan Cumhuriyet başsavcılığınca veya HSK tarafınca tespit edilmiş olan ilçe Cumhuriyet başsavcılığı tarafından yürütülecek.

Bu başsavcılıklarda askeri suçlar bürosu kurulacak ve yeteri kadar Cumhuriyet savcısı da görevlendirilmiş olacak. İl ya da birinci fıkra uyarınca tespit edilen ilçe Cumhuriyet savcısı, suçun işlendiği yer Cumhuriyet savcısından soruşturmanın kısmen veya tamamen yapılmasını isteme imkanı olacak.. Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde suçun işlendiği yer Cumhuriyet savcısı zorunlu olan delilleri toplayacak ve gerekmesi halinde alınacak olan kararlar bakımından bulunduğu yer sulh ceza hakimliğinden talepte bulunacak.

ADLİ YARGIDAKİ KARŞILIKLAR BELİRLENECEK

Teklifle beraber Anayasa değişikliği ile askeri yargının kaldırılmış olması sonucunda kanunlarda, askeri yargı kolu içinde yer alan yargı mercilerinin adli yargıdaki karşılıkları tespit edilerek boşluk oluşmasını engellemek ve uygulamada tereddütlere sebep olmamak için atıf hükümleri düzenleneceği belirtildi.

Askeri suçlara bakmak amacı ile il ve ilçelerde ayarlanmış olacak mahkemeler, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde ayarlanmış olacak.

Belirleme tarihi itibarı ile kovuşturma evresine geçilmiş askeri suçlara dair dava dosyaları, ayarlanmış olan mahkemelerce devredilemeyecek. Kesinleşinceye kadar açıldığı mahkemelerde görülmeye deva edilecek.

TBMM Başkanvekili Celal Adan, birinci bölümün görüşmelerinin tamamlanmasının sonrasında , birleşimi, bugün saat 14.00'te toplanmak üzere kapattı.