Diyanet İşleri Başkanlığı bu yılki fitre miktarını geçtiğimiz tarihlerde açıklamıştı. Bir kişinin günlük doyum miktarı olarak kabul edilen fitre nakdi olarak verilebileceği gibi ayni yardımla yani yiyecek olarak da verilme ihtimali de bulunur. Peki, bu yıl fitre ne kadar olacak?
FİTRE KİMLERE VERİLMEZ?
Fıtır sadakası, kişinin bakmak ile yükümlü olmadığı yoksul ve maddi durumu yerinde olmayan Müslümanlara verilir. Fıtır sadakası ve oruç fidyesini vermek durumunda olan bireyin bunlardan doğrudan ya da dolaylı olarak da olsa yararlanmaması esastır. Zekât için de söz konusu aynı kural geçerlidir. Bu sebeple birlikte bir kimse zekâtını, fıtır sadakasını ve fidyesini kendi usûl ve fürûuna veremez. (Usûl, bir kimsenin anası, babası, dede ve nineleri; fürûu ise; çocukları, torunları ve onların çocukları olarak isimlendirilir.) Ayrıca eşler de birbirlerine zekât, fitre ve fidye veremez durumdadır.
Hanefilere göre aşağıda sayılanlara fitre verilmez:
a) Anne, baba, büyük anne ve büyük babalara
b) Oğul, oğlun çocukları, kız, kızın çocukları ve bunlardan doğmuş olan çocuklara
c) Eşine
d) Zengine yani aslî ihtiyaçları dışında nisap miktarı mala sahip olan kişiye
e) Babası zengin olan ergen olmamış çocuğa (Merğinânî, el-Hidâye, II, 223-228)
Şâfiîlere ve Ebu Yusuf'a göre fitre, Müslüman olmayana da verilemez (Mâverdî, el-Hâvî, III, 387; X, 519; Merğinânî, el-Hidâye, II, 223).
Bunların dışındaki kardeş, teyze, dayı, amca, hala ve onların çocukları, gelin, damat, kayınpeder ve kayınvalide gibi akrabalar maddi durumları yerinde değillerse kendilerine zekât, fitre ve fidye verilebilir. (Zeylaî, Tebyîn, I, 301)
Yine yukarıda ifade edilen istisnalar dışarısında kalan yardıma muhtaç kişilere de fitre verilebilir.
2021 FİTRE NE KADAR?
Diyanet İşleri Başkanlığı 2021 yılı fitre tutarı olarak günlük 28 lirayı belirledi. Fitre miktarı nakdi yani para olarak verilebileceği gibi bununla birlikte ayni olarak da verilebilir. Yani bir başka ifade edilişi ile birlikte aynı tutara tekabül eden yiyecek, içecek ve benzeri şekilde. Yine dileyen ve imkanı daha fazla olanlar ise istekleri doğrultusunda bu miktarın üstünde bir tutar da verebilirler.
FİTRE NE ZAMAN VERİLİR?
Halk arasında fitre olarak da bilinen fıtır sadakası (sadaka-i fıtır); insan olarak yaratılmanın ve mübarek Ramazan orucunu tutup bayrama ulaşmanın bir şükrü olarak; dinen zengin olup Ramazan ayının sonuna yetişebilen müslümanın, belirli kimselere vermesi vacip olan bir sadaka türüdür (Nevevî, el-Mecmû', VI, 103-105). Vacip oluşu, sünnetle sabittir (Buhârî, Zekât, 70-78; Müslim, Zekât, 12-16; Ebû Dâvûd, Zekât, 18; İbn Mâce, Zekât, 21).
Kişi, kendisinin ve küçük çocuklarının fitrelerini vermekle sorumludur. Hz. Peygamber, köle-hür, büyük-küçük, kadın-erkek her Müslümana fitrenin gerektiğini belirtmiştir (Ebû Dâvûd, Zekât, 20). Fıtır sadakasının vacip olma zamanı Ramazan bayramının birinci günü olması ile birlikte, bayramdan önce de verilebilir. Hatta bu daha faziletlidir. Bununla birlikte, bayram günü veya daha sonra da verilebilir. Ancak, bayram namazından önce verilmesi müstehap kabul edilmiştir.