Kentsel Dönüşümü Hızlandıracak Formül: Ada Bazlı Projeler
Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Ali Koçak, Türkiye'nin riskli bina yapılaşması ve deprem gerçeği ile başa çıkması için ada bazlı kentsel dönüşüm projelerinin gerekliliğine dikkat çekti.
Tek Bina Yenileme Yetersiz Kalıyor
Prof. Dr. Koçak, mevcut parsel bazlı dönüşüm uygulamalarının yalnızca bina yenileme niteliğindeki bir çözüm sunduğunu vurgulayarak, “İstanbul’da 1 milyon 300 bin bina mevcut; bunların yaklaşık 600 bini riskli.” ifadesini kullandı. Ayrıca, 2023’e kadar sadece %15’inin, yani 81 bin binanın dönüşümünün tamamlandığını belirtti.
Riskli Binalar ve Deprem Tehditi
Potansiyel bir Marmara depreminde oluşabilecek hasarın büyük olabileceğini belirten Koçak, “İstanbul dışında meydana gelebilecek depremler bile burada büyük riskler taşıyor.” şeklinde uyarıda bulundu.
Gerçek Dönüşüm için Planlı Yaklaşımlar Gerekiyor
Koçak, mevcut uygulamaların gerçek bir dönüşüm sayılmadığını belirterek, “Biz, binaları tek tek yeniliyor ve dönüşüm olarak adlandırıyoruz. Aslında onlar yalnızca bina yenilemek. Dönüşüm, ada bazındaki yapılan projelerdir.” dedi. Ada bazlı kentsel dönüşümde, sosyal donatı ve yeşil alanların planlı bir şekilde oluşturulabileceğini vurgulayarak, bu yaklaşımın nitelikli binalar inşa etmeye de katkı sağlayacağını ifade etti.
Yerli Yönetimlerin Rolü
Koçak, yerel yönetimlerin projelerin merkezinde yer alması gerektiği ifade ederek, “Yerel yönetimler bu projeleri hazırlamalı ve dönüşüm planlarını buna göre düzenlemelidir.” dedi. Ayrıca, “Yarısı bizden” kampanyaları ve kira yardımları gibi desteklerin dönüşüme katkı sağladığını, ancak ek proje desteğinin de sağlanması gerektiğini savundu.
KENTSEV'in Görüşleri
Kentsel Dönüşüm ve Şehircilik Vakfı Başkanı Haldun Ersen, Türkiye'de kentsel dönüşüm sürecinin ilerleme kaydettiğini, ancak daha çok bütüncül ve sürdürülebilir ada bazlı projelere ihtiyaç olduğunu belirtti. Ersen, “Binaların yenilenmesi yeterli değil; şehirle uyumlu planlı yaşam alanları oluşturmalıyız.” diyerek, belediyelere büyük görevler düştüğünü söyledi.
Belediyelerin Görevleri ve Strateji Önerileri
Ersen, kentsel dönüşüm strateji eylem planlarının hazırlanması gerektiğini vurguladı. Belediyelerin, hangi mahallelerde risk bulunduğunu belirleyip tasarım planları oluşturması gerektiğini ifade etti. “Belediyeler, vatandaşın güven duyacağı bir organizatör olmalı, kamunun desteğini sağlamak zorundadır.” diyerek, bu iki tarafın işbirliğinin önemine işaret etti.

Türkiye'nin deprem gerçeğiyle yüzleşebilmesi ve şehirlerin daha yaşanabilir hale gelebilmesi için ada ve alan bazlı kentsel dönüşüm yaklaşımının hayata geçirilmesi gerektiği bildirildi. Kentsel Dönüşüm ve Şehircilik Vakfı (KENTSEV) Yönetim Kurulu Başkanı Haldun Ersen, AA muhabirine açıklamalarda bulundu.