Nekbe'den Kaçış ve 77 Yıllık Hasret
1948 yılında yaşanan Nekbe sırasında köyü bombalanan Hadra Muhammed, sürgünde geçirdiği 77 yılın ardından hala doğduğu topraklara dönmeyi hayal ediyor. 95 yaşındaki Muhammed, ailesinin anılarıyla beraber suriyenin Yermuk Kampı’nda yaşamını sürdürüyor.
Köy Hayatı ve Barınma Mücadelesi
Filistin'in Celile bölgesinde doğan Muhammed, köydeki hayatın huzurunu ve tarımda geçimlerini anlatıyor: "Köy hayatı basitti, rahattı. Herkes birbirini tanır, yardımlaşırdı. Yazın sebze, kışın ise tahıl ekerdik." O dönemde İngilizlerin Yahudileri Filistin'e getirdiğini ve bağımsızlık isteklerini hiçe saydığını belirtiyor.
Bombalı Saldırılar ve Kaçış
1948 Nekbe günlerinde, iftar hazırlıkları yaparken birden savaş uçaklarının köyün üstünde belirmesiyle başlayan bombalamayı hatırlıyor. Köylerinden kaçarken yaşadıkları zorlukları, kısa cümlelerle ruhu okşayan bir samimiyetle dile getiriyor:
"Bize dışarı çıkın, bombardıman bitince dönersiniz dediler. Kadın, yaşlı, çocuk dinlemeden öldürdüler. O gece 12 kişi hayatını kaybetti."
Sığınma ve Mücadele
İlk olarak Lübnan’a sığınmak zorunda kaldıklarını ve orada yaşanan sıkıntıları anlatan Muhammed, "Bizimle birlikte birçok insan zor durumda kaldı. Daha sonra gizlice Suriye'ye geçtik." diyerek yaşadığı mücadeleyi aktarıyor. Sığınma kamplarındaki yaşamlarının zorluklarını, hayata tutunma çabalarıyla harmanlayarak ifade ediyor.
Filistin'e Dönme Umudu
Yıllarca süren sürgün hayatının ardından, Gazze’de yaşanan acıları değerlendirirken duygulanıyor. "O günlerden daha acı. Yine de umudumu kaybetmedim." diyor. Tek isteği, doğduğu topraklara geri dönmek. Torunlarına bu toprakların değerini öğrettiğini belirtiyor:
"Torunlarıma Filistin’i unutmayın diyorum. O topraklar bizim, Yahudilerin değil."
Minnet Duygusu ve Hatıralar
Suriye halkına minnettar olduğunu belirten Hadra Muhammed, hatıralarını kalabalıklaştırıyor: "Onlar bizi ağırladı, ekmeklerini paylaştı. O iyiliği asla unutmam." Bugün bile her sabah Filistin’i düşünmeden uyanamadığını ve bu acının hafiflemeyeceğini dile getiriyor.
Nekbe’nin tanığı Hadra Muhammed, bağımsızlığa olan özlemine ve yaşadığı sürgün hikayesinin her anısına bir gözyaşı gibi bağlı. Kendisinin ve ailesinin Filistin topraklarına olan özlemi, tarihsel bir gerçekliğin devamı olarak kalmaya devam ediyor.
Filistinlilerin 1948 yılında yaşadığı Nekbe (Büyük Felaket) sırasında köyü bombalanınca Lübnan’a, ardından Suriye’ye sığınmak zorunda kalan 95 yaşındaki Hadra Muhammed (fotoğrafta), aradan geçen 77 yıla rağmen doğduğu topraklara dönmenin hayalini kuruyor. Filistin'in Celile bölgesine bağlı Saffuriyye köyünde 1930 yılında dünyaya gelen Muhammed, bugün Suriye’nin güneyindeki Yermuk Kampı’nda çocukları ve torunlarıyla yaşamını sürdürüyor.